Türkçenin çınarı Prof. Dr. Zeynep Korkmaz'ı yitirdik

Türk dili ve edebiyatı alanında önemli çalışmalar yapmış, Türklük biliminin en değerli isimlerinden biri olarak kabul edilen Prof. Dr. Zeynep Korkmaz, 103 yaşında yaşama veda etti. Türk Dil Kurumu (TDK), resmi sosyal medya hesaplarından yaptığı açıklama ile değerli bilim insanının vefatını duyurdu.

TDK’nın paylaşımında şu ifadeler yer aldı: “Türklük biliminin farklı meselelerine dair yaptığı çalışmalar ve hazırladığı eserlerle Türk Dil Kurumu’na ve Türk diline önemli hizmetleri olan, Türklük biliminin ulu çınarlarından Prof. Dr. Zeynep Korkmaz vefat etmiştir. Kıymetli hocamız Prof. Dr. Zeynep Korkmaz’ın vefatı dolayısıyla ailesine, sevenlerine ve Türkoloji camiasına başsağlığı dileriz.”

“PROF. DR. ZEYNEP DENGİ-KORKMAZ’IN ARDINDAN
6 Şubat 2025’te Türkologların annesini kaybettik. Asırlık bir çınar devrildi. Kaybımız ve acımız büyüktür.
Zeynep Dengi-Korkmaz 5 Temmuz 1922’de Nevşehir’de doğdu. İlk ve orta tahsilini Urla’da yaptı. İzmir Kız Lisesi’nden de 1940’ta mezun oldu ve Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne kaydoldu. Bölümden 1944 sonunda mezun olan Zeynep Hanım 1948’de Türkoloji Bölümü’nde açılan sınavı kazanarak Prof. Dr. Saadet Şakir Çağatay’ın asistanı oldu. Asistan olmadan önce başladığı doktora tezi olan “Güney-Batı Anadolu Ağızları (Ses Bilgisi)” başlıklı tezini de 1950’de savunarak “dr. phil.” unvanını kazandı.
1949’da tarih öğretmeni olan Mehmet Korkmaz ile evlendi. Bir yıl sonra Korkmaz çiftinin ilk çocukları olan Gültekin (1950) yedi yıl sonra da ikinci oğulları İltekin (1957) doğdu. Zeynep Hanım aynı yıl Doçent unvanını aldı. 1964 yılında ise Profesörlüğe yükseltildi.
Almanca ve İngilizce bilen Zeynep Korkmaz 16 kitap ile 300’e yakın araştırma-inceleme yazısı yazmıştır. Araştırmaları ile PIAC’ın altın madalyasını kazanan tek Türk türkologdur. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yönetim Kurulu üyeliği, TRT Yönetim Kurulu üyeliği, Türk Dil Kurumu Yürütme Kurulu üyeliği, Yüksek Öğretim Kurulu üyeliği ve Başkan yardımcılığı yapması onun idari görevlerinden bazılarıdır.
Zeynep Korkmaz 1984’te bir trafik kazası sonrasında eşi Mehmet Korkmaz’ı kaybetti. Sonraki 40 küsür yılını yalnız yaşadı. Eserlerini yazdı. Kitaplarını da Nevşehir Üniversitesi’ne bağışladı. Nevşehir Üniversitesi Konferans Salonu’nun adı artık “Prof. Dr. Zeynep Korkmaz Konferans Salonu” adını taşımaktadır.
Ben Türk Dil Kurumu’nda 29 yıl çalıştım. Bunun 15 yılında Yürütme Kurulu üyesi olarak Zeynep Hanım ile yan yana oturduk. Güzel günlerimiz geçti. Birçok hatıramız oldu. Yurt içinde ve yurt dışında birçok bilim seyahatini birlikte yaptık. Hamza Zülfikar, İsmail Parlatır ve ben onun Türkiye’deki üç oğlu idik.
Ben ve eşim Ayşegül Zaman zaman hocamızla telefonla konuşurduk. Hafızası her zaman güçlü ve berrak idi. Güzel bir ömür sürdü. 100 yaşını idrak etti ve “Dalya” dedi. 103 yaşında aramızdan ayrıldı. Başta âilesi olmak üzere akraba, hısım, dost ve öğrencilerinin başı sağ olsun. Allah taksiratını affedip annemize, hocamıza Cennetinde yer versin.”
Profesör Doktor  Osman Fikri Sertkaya

“Türkoloji’nin duayeni Prof. Dr. Zeynep Korkmaz hocamız vefat etmiş.
Yaşayan bir tarih olan Zeynep Hoca, gençlik yıllarında Necmi Dilmen, Tahsin Banguoğlu, Abdülbaki Gölpınarlı, Besim Atalay, Abdülkadir İnan, Saadet Çağatay, Fuat Köprülü, Şinasi Altundağ, Saadet Çağatay, Enver Ziya Karal ve Bekir Sıtkı Baykal gibi pek çok ünlü hocadan ders almıştı.
* Güney-Batı Anadolu Ağızları Ses Bilgisi (Fonetik)
* Fuzuli'nin Dili Hakkında Notlar (S. Olcay ile birlikte)
* Türkçede Eklerin Kullanılış Şekilleri ve Ek Kalıplaşması Olayları
* Türk Dilinin Tarihi Akışı İçinde Atatürk ve Dil Devrimi
* Nevşehir ve Yöresi Ağızları
* Sadrü'd-din Şeyhoğlu, Marzubanname Tercümesi
* Cumhuriyet Döneminde Türk Dili
* M. Kemal Atatürk, Nutuk
* Gramer Terimleri Sözlüğü
* Atatürk ve Türk Dili 1
* Bartın ve Yöresi Ağızları
* Türk Dili Üzerine Araştırmalar
* Atatürk ve Türk Dili 2
* Gramer Terimleri Sözlüğü
* Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi)
* Türk Dili Üzerine Araştırmalar
gibi sayısız esere imza atmıştı. Ruhu şad olsun! Tanrı yarlıgasın!”
Aleyna Malkoç TRT

“Türkbilimin en çalışkan en üretici bilgelerinden biri olan Prof. Zeynep Korkmaz (1921-2025) Bilgemiz Göktürkçe deyimle ''kergek baltı'' aramızdan ayrıldı. Zeynep Korkmaz Bilgemiz bilimsel yapıtları güzel anılarıyla bizlere, genç kuşaklara ışık saçmayı sürdürecektir.”
Prof.Dr. Timur Kocaoğlu

“Türklük biliminin çınarı kıymetli hocamız Prof. Dr. Zeynep Korkmaz'a Allah'tan rahmet; ailesine, öğrencilerine ve tüm sevenlerine başsağlığı diliyorum. Ruhu şad olsun!”
Prof.Dr. Ercan Alkaya

“Türkiye Türkolojisinin ve Türk dil biliminin kurucularından Prof. Dr. Zeynep Korkmaz (1922-) vefat etmiştir. Türkçe üzerine ürettiği binlerce sayfa tutan yayınları ve binlerce öğrencisi ile büyük bir okul oluşturan merhumun aziz hatırası önünde saygıyla eğiliyorum, durağı cennet olsun!..”

ZEYNEP KORKMAZ KİMDİR

Zeynep Korkmaz kimdir diye merak edenler için; 5 Temmuz 1921 tarihinde Nevşehir’de doğmuş önemli bir Türkolog, akademisyen ve dil bilimcisidir. Türkiye Türkçesi ve Anadolu ağızları üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan Korkmaz, ömrünü Türk diline adamış bir bilim insanıdır. Türk dili tarihi, ses bilgisi, biçim bilgisi ve ağız araştırmaları konularında çok sayıda esere imza atmıştır.

İlk ve orta öğrenimini İzmir’de tamamlayan Korkmaz, 1940 yılında İzmir Kız Lisesi’nden mezun oldu. Daha sonra Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne girerek 1944 yılında buradan mezun oldu. Akademik kariyerine hız kesmeden devam eden Korkmaz, 1950 yılında doktora eğitimini tamamladı.

Zeynep Korkmaz’ın akademik kariyeri ve çalışmaları neler sorusunu yakından takip edenler için; 1945 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde asistan olarak akademik kariyerine başladı. 1957 yılında doçent, 1964 yılında profesör unvanlarını aldı. Aynı zamanda 1954-1955 yılları arasında Almanya’nın Hamburg Üniversitesi’nde misafir öğretim üyesi olarak görev yaparak Eski Türk Dili üzerine çalışmalar yürüttü.

Türk dili ve edebiyatı alanında yaptığı önemli çalışmalarla tanınan Korkmaz, "Nevşehir ve Yöresi Ağızları", "Cumhuriyet Döneminde Türk Dili" gibi eserlerin de yazarıdır. Türk dili tarihi, lehçeler ve ağız araştırmaları üzerine kapsamlı çalışmalar yapan Korkmaz, birçok kitap ve 250’den fazla akademik makale kaleme almıştır.