İstanbul Barosu’ndan protestolara yönelik hak ihlalleri raporu yayımlandı: 'Sistematik Şiddet, gözaltı işkencesi, avukatlara engel'

İstanbul Barosu 19-29 Mart 2025 tarihleri arasında İstanbul’da yaşanan kitlesel protestolara dair hazırladığı ön raporları kamuoyuna sundu. Baro bünyesindeki Avukat Hakları, İnsan Hakları, Kadın Hakları ve Çocuk Hakları merkezleri tarafından hazırlanan dört kapsamlı rapor, toplumun farklı kesimlerine yönelik sistematik hak ihlallerini belgeledi.

Raporlarda öne çıkan başlıklar arasında, avukatların görevlerini yapmasının engellenmesi, orantısız polis şiddeti, çocuklara ters kelepçe, kadınlara yönelik cinsiyet temelli şiddet ve internet sansürü yer aldı.

AVUKATLARA ENGEL: SAVUNMA HAKKI SOKAKTA KALDI

Avukat Hakları Merkezi’nin raporuna göre, çok sayıda avukat müvekkiline ulaşamadan saatlerce emniyet önlerinde bekletildi. Adliye girişleri kolluk kuvvetleri tarafından “ziyaretçi kartı yok”, “listede isim yok” gibi keyfi gerekçelerle fiilen engellendi. İstanbul Barosu Başkanı ve yönetim üyeleri dahi barikat önünde tutuldu.

27 Mart tarihli ve 29 avukat imzalı tutanak, bu sürecin sadece bireysel değil, anayasal bir ihlal olduğunun altını çizdi.

593 YURTTAŞ GÖZALTINA ALINDI ‘İŞKENCE, TUTUKLAMA VE SANSÜR

İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi verilerine göre:

593 kişi gözaltına alındı,

238 yurttaş tutuklandı,

83 kişiye ev hapsi,

37 kişiye yurtdışı yasağı verildi.

Toplamda 358 yurttaş, özgürlüğünü doğrudan kısıtlayan adli tedbirlerle karşı karşıya bırakıldı.
Ayrıca, Instagram, X, youTube, Telegram gibi platformlarda bant daraltmaya gidildi. Sosyal medya paylaşımları nedeniyle TCK 299 ve TCK 214 kapsamında cezai süreçler başlatıldı.

KADINLARA ŞİDDET: SAÇTAN SÜRÜKLEME, ÇIPLAK ARAMA, CİNSEL TACİZ

Kadın Hakları Merkezi’nin sahadan topladığı verilere göre:

47 kadın gözaltına alındı.

Kadınların büyük çoğunluğu 8-9 saat ters kelepçeyle bekletildi.

Birçok kadın, çıplak aramaya zorlandı, cinsel içerikli hakaretlere maruz kaldı.

Gözaltı sırasında bazı kadınlar saçlarından sürüklenerek araçlara bindirildi.

Bazı kadınlar, yaşadıkları şiddetleri muayene sırasında doktora anlatamadı çünkü odada polis bulunuyordu.

ÇOCUKLARA TERS KELEPÇE: 12’Sİ FİZİKSEL ŞİDDET GÖRDÜ

Çocuk Hakları Merkezi’nin 22–28 Mart 2025 tarihli raporu çarpıcı veriler içeriyor:

26 çocuk gözaltına alındı; 2’si kız, 24’ü erkek

20’sine ters kelepçe uygulandı

12 çocuk fiziksel şiddet gördüğünü beyan etti

Bazı çocuklar yetişkinlerle birlikte tutuldu, müdafiye erişimi sınırlıydı. Biber gazı ve cop gibi fiziksel müdahalelere de maruz kaldılar. Çocukların psikolojik olarak baskılandığı, yardım taleplerinin ise çoğu zaman reddedildiği tespit edildi.

İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ VE ERİŞİM HAKKI DA ENGELLENDİ

Protestolar sürecinde:

Instagram, X, YouTube, Telegram gibi platformlarda internet yavaşlatıldı.

Yurttaşların haber alma ve kamuoyunu bilgilendirme hakkı fiilen ortadan kaldırıldı.

Paylaşımları nedeniyle çok sayıda kişiye TCK 214 (suç işlemeye tahrik) ve TCK 299 (cumhurbaşkanına hakaret) suçlaması yöneltildi.

İSTANBUL BAROSU: “BU HUKUKSUZLUK GÖZ ARDI EDİLEMEZ”

İstanbul Barosu, hazırlanan bu raporların yalnızca ihlalleri belgelemekle kalmadığını; aynı zamanda ulusal ve uluslararası hukuk açısından değerlendirme sunduğunu belirtti. Baro’nun çağrısı net: “Gözaltı ve tutuklama süreçleri bağımsız gözlemciler tarafından denetlenmeli, avukata engel kalkmalı, çocuklar ayrı ortamda tutulmalı, kadınlara yönelik şiddet etkin şekilde soruşturulmalıdır.”

Kaynak: Cumhuriyet/Ufuk Sepetçi