MUSTAFA SUPHİ Biyografisi

Mustafa Suphi veya Mustafa Subhi kimdir?

(1883 - 28 Ocak 1921),

Osmanlı İmparatorluğu'nun dağıldığı dönemde bir Türk devrimci ve komünistti .

 

Suphi, 1883'te Giresun'da doğdu . Galatasaray Lisesi'ne gitmeden önce Kudüs , Şam ve Erzurum'da eğitim gördü . Paris'te siyaset bilimi okudu ve burada Türk gazetesi Tanin'in de muhabirliğini yaptı . 1910'da Türkiye'ye döndü ve burada Ifham gazetesini çıkardı . Ayrıca hukuk ve ekonomi dersleri verdi . 1913 yılında Mahmud Şevket Paşa suikastına karışmakla suçlandı ve Sinop'ta on beş yıl sürgün cezasına çarptırıldı . Burada İctiha ve Hak dergilerine batı felsefesi ile ilgili yazılar yazdı . Ancak 1914'te Sinop'tan Rusya'ya kaçtı, burada Birinci Dünya Savaşı'nın patlak vermesinin ardından Rus makamları onu bir savaş esiri olarak gördü ve Ural bölgesinde sürgüne gönderdi .

 

 

Türkiye Komünist Partisi kurucusu Mustafa Suphi (solda), genel sekreter Ethem Nejat (ortada) ve İsmail Hakkı (sağda) (altta)

 

1915'te Bolşevik Partisi'ne katıldığı Urallardaydı. Temmuz 1918'de Moskova'da düzenlenen Türk Sol Sosyalistleri Kongresi'nin düzenlenmesine yardım etti ve Kasım ayında Muskom'a katıldı . Ayrıca Narkomnats'ın Tüm Rusya Müslüman İşçileri bölümünün Merkez Komitesi'ne seçildi . Mirsäyet Soltanğäliev'in sekreterliğini yaptı. Doğu Tanıtım Bürosu'nun Türkiye Şubesi başkanıydı ve 1919'da Üçüncü Enternasyonal'in Birinci Kongresi'ne Türkiye delegesi olarak katıldı. O yıl Yeni Dünya'yı da kurdu.(Yeni Dünya) ve bilimsel sosyalizmin temellerini Türk savaş esirlerine sevdirmek için kullandı.

Türkiye Komünist Partisi'nin 10 Eylül 1920'de Bakü'de yapılan Birinci Kongresi'nde başkanlığa seçilerek Anadolu'ya gitti . Türk Kurtuluş Savaşı'na katılmak için Türkiye'ye giden 15 komünistten biriydi . Erzurum'da düşmanlıkla karşılaşan komünistler Bakü'ye dönmeye çalıştılar. Ancak 28 Ocak 1921 gecesi Trabzon'dan yola çıktıktan sonra Kahya Yahya tarafından öldürüldüler. Belli ki Suphi'nin ifşa edeceği korkusuyla Trabzon'dan Enver Paşa'nın bir grup taraftarı tarafından öldürülmüş olabilir.

Enver Paşa'nın Moskova'daki siyasi faaliyet planları ve Türk Milli Hareketi yenildikten sonra Türkiye'de iktidarı yeniden kazanmak için Bolşevikleri kullanma nihai niyeti .

Anadolu'nun çeşitli yerlerinde bulunan partizan birlikleri arasında bağların kurulması için ordu hizmet alanı sağlanmasına ve bu hareketin güçlendirilmesi için Askeri-Devrim Komitesi'nin kurulmasına ihtiyaç vardır. Bu organizasyon bağımsız olacak; ama organizasyonumuz ona rehberlik edecek. Türkiye Askeri-Devrim Komitesi'nin tüm görevi, hem Sovyet Rusya'da hem de dünya çapında toplumsal devrim hareketinin ilerlemesi ve korunması yönünde yoğunlaşacaktır. İngiliz-Fransız işgalcilere karşı Anadolu hareketi için, bu hareketin Kafkasya'ya yayılması ve orada Sovyet iktidarının örgütlenmesi için faydalı olacaktır. İlk fırsattan yararlanarak Anadolu'daki tüm görevlerin kontrolünü ele alan Türkiye Askeri-Devrim Komitesi,(M. Suphi; Moskova, 28 Ekim 1919)